Ditzionàriu in línia
de sa limba e de sa cultura sarda

contierràre , vrb: cundierrare, cuntierrare Definitzione istare a cuntierra, chistionandho de calecuna cosa ma chentza èssere de acordu, èssere o fàere unu pagu a gherra, a gherrígiu Sinònimos e contràrios arremproare, batacollai, matanare / certai, pletare Frases canno la leat a cundierrare no la finit piús ◊ no si podet cundierrare cun su piús forte ◊ as passadu su tempus contierrendhe cun su tichírriu de sos porcos 2. su cristianu est cuntierradu cun sentidos contràrios Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu contester Ingresu to deny, to dispute Ispagnolu protestar Italianu contestare, disputare, polemizzare Tedescu bestreiten, streiten.

denegàre , vrb: dennegai, dennegare, dinnecare, dinnegare Definitzione nàrrere ca una cosa no est comente si est nau innanti, nàrrere su contràriu de innanti, nàrrere chi no est deasi, ghetaisí a sa nega; arrefudare una cosa a chie dh'at pedia o dhi tocat Sinònimos e contràrios arrafudai, necare | ctr. ammítere, atorgare, cufessare Frases su chi nas oe lu dennegas cras ◊ sa vida oe est menzus de unu tempus, no si podet dinnegare ◊ dinnegare sos males est vilesa ◊ nachi su malu so deo e no mi ndhe apo mancu a dennegare 2. e chie li podet dennegare su rispetu a unu che a isse?! ◊ dennegant a s'onestu dogni diritu pro arrichire ladros rufianos (L.Ilieschi)◊ no mi fuas, no mi denneghes sas gràtzias tuas! Ètimu spn. Tradutziones Frantzesu nier, démentir Ingresu to deny Ispagnolu negar, denegar Italianu negare, smentire, contraddire Tedescu verneinen, ableugen, widerrufen, dementieren, leugnen.

ifaulàre , vrb: infaulai, infaulare, irfaulare Definitzione collonare, bogare fàulas a unu, nàrrere su chi no est; bogare a faulàrgiu, in fàula, giare a bíere chi unu at nau fàulas, chi no est beru su chi at nau Sinònimos e contràrios afaulae / irfaularzare, iscofutare Frases nanca no benit ca s'intendit mali: bollis biri ca nos'infàulat?! ◊ vos ant a pessichire e, irfaulandhe, ant a nàrrere cada zenia de male contra a vois 2. si a sa briga no mi pones mente, tandho infàulas a su presidente! (Pazzola)◊ sas arveghes andhant ognuna a ue cheret, ifaulendhe su díciu chi narat chi sas arveghes istant sèmpere ammuntonadas apare Tradutziones Frantzesu démentir Ingresu to deny Ispagnolu mentir, desenmascarar Italianu sbugiardare Tedescu Lügen strafen.

necàre , vrb: negai, negare Definitzione nàrrere chi nono o una cosa diferente o contrària de sa chi si est nada innanti o benit pregontada, su si betare a sa nega arrespondhendho sèmpere No! (deosi est vrb. prnl.); arrefudare una cosa a chie dha pedit o dhi tocat; foedhandho de armas po isparare, o de matas de frutu o ifertas, fàere farta, no isparare, no bogare frutu, no bogare linna noa; giogandho a cartas a lobas contràrias, betare carta de sinnu diferente de cussa chi at giai betau su cumpàngiu isperandho agiudu / mina negara = chi no bi at isparadu; negare su cumandhu a ccn. = nai ca no a chini pregontat su prexeri de dhi fai una cummissioni Sinònimos e contràrios arrafudai, denegare | ctr. ammítere, atorgare, cufessare / acanciare, donai Frases Perdu si ndi fut negau ananti de totus narendu ca no connosciat a Gesús ◊ proite ti ndhe negas candho ischis totu?! ◊ dèu no mi ndi negu de su chi ti depu ◊ leas cafè a fide in sas butegas: ti lu dant, ti lu bufas e ti negas! ◊ de cantas cosas tet àere sutzessu ti as a negare e mai ti at a crere! ◊ prima chi su pudhu cantet mi des negare, istanote! 2. una giunta de orzu no ti la nego, ca ses fadigadu! ◊ prite mi negas su saludu? ◊ mi at negadu su faedhu: la depet tènnere cun megus ◊ como ti negat s'abba e su mossu, ca no produis nudha ◊ a Deus e a su rei no podeus negai ◊ a Deus no podeus negai, ma a s'urrei gei fait!◊ si est imbrenugada, ma sa mama li at negadu su perdonu ◊ assiat francas de moro, chi mi negas unu ranu! ◊ abba e fogu no si negant a nisciunu ◊ su pitzinnu educadu no negat su cumandhu a sos mannos! 3. póveru meu archibbusu, no mi ndhe servit piús: totinduna mi at negadu! ◊ negant finas is frutus de sa terra de comenti est annada mala! ◊ si ponit a isparai ma su fusili at negau ◊ si est bonu s'innestadore est raru a ndhe li negare calicunu, de innestu ◊ una mina negara est perigulosa! Tradutziones Frantzesu nier, démentir Ingresu to deny Ispagnolu negar, desmentir Italianu negare, smentire, sconfessare Tedescu verneinen, verweigern, leugnen.

smincíri , vrb Definitzione nàrrere de unu fatu chi no fut berus, chi fut totu fàula, chi no fut deasi, bogare in fàula o in falsu a unu o una cosa Sinònimos e contràrios denegare, irfaularzare, iscofutare, necare, scancamurrai Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu démentir Ingresu to deny Ispagnolu desmentir Italianu sbugiardare, smentire Tedescu leugnen, dementieren.